Сүүлийн 250 жилд хүн төрөлхтөн амьдралын чанар ба үйлдвэрлэлийг өндөр төвшинд өөрчилж чаджээ. Одоо ч гэсэн хүн төрөлхтөн эдийн засгийн хурдац нь хүний хүсэж байгаа үйлдвэрлэл, үйлчилгээг өндөр төвшинд хүргэх, байгаа эд баялгийг илүү үр өгөөжтэй ашиглагдах арга чаргыг нээсээр байна.
Гэвч энэ нь “Хүн хэзээд ямар нэг зүйлээр дутагдаж байдаг ба цаашдаа ч дутагдсаар байх болно” гэсэн тулгуур хуулийг хэзээ ч өөрчилж чадахгүй юм.
Дэлхий дээрх эд баялаг нь хэмжээтэй бөгөөд хүний хүсэл санаа хязгааргүй юм. Тиймээс ч хүсэж байгаа зүйлсээ авч чадахгүй учраас сонголт хийх болдог аж.
Хэрвээ ямар нэг бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд бид хөдөлмөр, суурь төхөөрөмжүүд, байгалын баялаг ашигладаг бол энэ нь биднийг өөр тохиолдолд үйлдвэрлэж болох байсан бүтээгдэхүүнүүдээс татгалзахад хүргэдэг. Энэ сонголтыг зах зээлийн эдийн засагт Хэрэглэгчийн эрэлт ба үйлдвэрлэлийн зардал /алдагдал/ гүйцэтгэнэ.
Барааны эрэлт нь үйлдвэрлэгчийг юу үйлдвэрлэхийг заах дохио болж өгдөг. Гэвч үйлдвэрлэл явуулахын тулд өөр үйлдвэрлэлд зориулагдсан түүхий эдийг худалдан авсан байх шаардлагатай. Үйлдвэрлэлийн түүхий эд худалдан авах зардал, алдагдал нь үйлдвэрлэгчид өөр төрлийн үйлдвэрлэлд энэ түүхий эд хэрэгтэй гэдгийг сануулж байдаг.
Үүний үр дүнд үйлдвэрлэгч нь бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх маш өндөр сонирхолтой болох ба зах зээлд ядаж үйлдвэрлэлийн зардалтайгаа тэнцэх үнэтэй барааг нийлүүлэх, ялангуяа хэрэглэгчийн нүдэнд үйлдвэрлэлийн зардал нь үнээс дээгүүр харагдах барааг үйлдвэрлэх нь чухал юм.
Өөр нэгэн хүн тус барааны өртгийг төлсөн үед л хүнд эсвэл бүлэг хүмүүст үнэ төлбөргүй бүтээгдэхүүн нийлүүлэх боломжтой бөгөөд энэ нь зөвхөн өртгийн хуваарилалтын цаг хугацааг л өөрчилж байгаа хэрэг юм.
Улс төрчид нь үргэлж “үнэгүй боловсрол, үнэгүй эмчилгээ, үнэгүй амьдрах байр”-ны тухай ярьдаг боловч эдгээр ойлголтууд нь хүмүүсийг зөвхөн төөрөгдүүлж л чаддаг.
Дээрх ойлголтуудаас ямар нь ч үнэгүй байх боломжгүй бөгөөд эдгээрийг үйлдвэрлэхэд хязгаарлагдмал хэмжээтэй эд баялгийг ашигладаг.
Жишээ нь: Үнэгүй боловсрол олгоход зарцуулагдаж байгаа эд баялаг болох байр, хөдөлмөр, бусад эд баялаг нь өөр зүйл үйлдвэрлэхэд: амралт, зугаа цэнгэл гээд л үйлчилгээний бүх салбарт ашиглагдаж болох байсан. Тэгвэл “Боловсрол”-ийн нийт зардал нь түүнийг үйлдвэрлэхийн тулд татгалзсан бүх боломжуудын зардалтай тэнцүү юм. Төр засаг нь энэ бүхнийг нэгнийх нь нуруун дээрээс нөгөө рүү нь тавьж чадахгүй боловч бас эдгээрээс хагацаж ч чадахгүй зовлон юм.
“Бүхний төлөө төлөх хэрэгтэй” гэсэн дүрэм нь ямар ч амьдралын нөхцөл байдал, тохиолдолд үнэн байдаг.
No comments:
Post a Comment